Afvalscheiding op school: 'Dat doe je toch gewoon?'

‘Toen wij aan basisschoolleerlingen de vraag stelden of je afval moet scheiden kregen we als antwoord: ‘Ja natuurlijk, dat je doe je toch gewoon?’ Best gek dat die mogelijkheid er op basisscholen in Amstelveen niet is, realiseerden we ons.’ Vervolgens nam de gemeenteraad de motie Afval scheiden op school aan. Dit bleek de trigger voor de gemeente Amstelveen om een pilot op te zetten met voor zes scholen de mogelijkheid om mee te doen. Ook de scholen zelf waren enthousiast, want binnen de kortste keren waren de plekken vergeven.

Niet alleen afval scheiden, maar ook afvalreductie

‘Vanuit de gemeente hadden we een faciliterende rol,’ vertelt Vierveijzer. ‘We hebben de scholen een compleet pakket aan kunnen bieden. Zo zorgden we ervoor dat ze de juiste afvalbakken en het bijbehorende lesmateriaal geleverd kregen. Allebei geheel kosteloos. Er kwamen ook hele praktische zaken bij kijken, zoals organiseren dat de gemeentelijke afvaldienst langskomt om het afval op te halen.’

Een leerzaam proces

De pilot was zowel voor de gemeente Amstelveen als voor de scholen een leerzaam proces.

Vanuit beide kanten bleek aanpassingsvermogen vereist. Voor de scholen dat het afval niet meer wekelijks werd opgehaald. De gemeente wilde scholen mee laten gaan in de normale ophaalrondes, zodat de impact op het milieu en het aantal rijbewegingen beperkt zou blijven. ‘Een extra motivatie om niet alleen aan afvalscheiding te doen, maar ook aan afvalreductie’, aldus Vierveijzer.

Samenwerking maakt het mogelijk

Tijdens de pilot werkte de gemeente Amstelveen met een aantal partners samen. 'Nederland Schoon leverde ons gratis hun leskoffers. Die zitten boordevol leuke én leerzame opdrachten, puzzels en quizzen.’ Het lesmateriaal werd ontwikkeld door de De Rode Ballon. Vierveijzer: ‘Eén van de pluspunten van dit lesmateriaal is dat het is afgestemd op Amstelveen. De kliko’s zien er precies uit zoals ze er op straat ook uitzien. Dat helpt enorm in de beeldvorming.’

Afvalbakken scannen

Daarnaast deed de gemeente een beroep op de Afvalspiegel, een organisatie die afval analyseert en op basis van de resultaten advies geeft over betere afvalscheiding en afvalreductie. ‘Na een paar maanden zijn ze de afvalbakken gaan scannen’, vertelt Vierveijzer. ‘Niet om de scholen te controleren, maar om ervan te leren. Loopt het proces zoals dat zou moeten of zijn er bepaalde knelpunten?’ Daar bleken hele tastbare adviezen uit voort te komen. ‘We merkten dat grote stukken plastic soms in de afvalbakken voor plastic terecht kwamen. Hierdoor gaven scholen aan dat die snel vol zaten. Toen bleek dat grote stukken verpakkingsplastic eigenlijk bij het restafval moeten. De machines hebben namelijk moeite om dit soort grote stukken te verwerken.’

Geslaagde proef

Zowel de gemeente Amstelveen als de scholen kijken terug op een geslaagde proef. ‘We weten inmiddels een stuk beter wat wel en wat niet werkt. Niet elke school heeft dezelfde mogelijkheden, of is daartoe bereid. Scholen huren bijvoorbeeld een extern bedrijf in voor de schoonmaak. Als een school besluit mee te doen betekent dat in de regel extra werk voor de schoonmakers. Met goede communicatie is gelukkig veel mogelijk gebleken. Maar lukt het toch niet, dan betekent het niet dat je helemaal niks kunt doen. Doe wat je kunt.’

Ondanks obstakels enthousiasme

‘Die instelling was door de corona-pandemie ook vereist’, geeft Rosalie Bleiksloot van basisschool De Bloeiwijzer aan. ‘Door de lockdown begonnen we met een valse start. De afvalbakken stonden er al, maar we konden nog niet beginnen met het lesmateriaal omdat veel kinderen niet op school aanwezig waren. Ondanks alle obstakels waren de kinderen ontzettend enthousiast. Voor hun voelt afvalscheiding als iets heel natuurlijks. Ik hoop dat meer scholen met dit project aan de slag kunnen.’ De gemeente Amstelveen heeft het voornemen om afvalscheiding op alle basisscholen mogelijk te maken. Hier worden de komende tijd formele afspraken over gemaakt.