Festival als ideale circulaire proeftuin

Het ultieme doel van de organisatie is om circulair en klimaatpositief te zijn (netto meer CO2 opslaan dan uitstoten).

Hoe krijgt een festival dit voor elkaar?

Couzij vertelt er alles over tijdens een lunchlezing van VANG-Buitenshuis, waar zo’n veertig geïnteresseerden digitaal aanschoven, en hem alles vroegen over hoe het festival omgaat met afvalstromen:

"Afval? We spreken op het festival liever van grondstoffen. Zo composteren we etensresten en herbruiken we plastic bekers, servies en bestek. Deze herbruikbare items kunnen ook weer hoogwaardig gerecycled worden. Eigenlijk bestaat het weinige restafval dat we binnen het publieksterrein hebben uit meegenomen spullen van bezoekers. Een kapotte zonnebril, plasticzakjes, aanstekers – dat soort dingen."

Volledig naar herbruikbaar servies

Dit jaar stapte ITGWO voor het eerst volledig over op herbruikbaar servies. Alle (warme dranken) bekers, borden en bestek zijn afwasbaar, zowel aan de ‘voorkant’ – voor bezoekers – als aan de ‘achterkant’ – voor medewerkers, vrijwilligers en artiesten. Couzij:

"Hiervoor hebben we samen met Paardekoper, Dutch Cups, Swapbox, Accuraat en de 35 cateraars die aanwezig zijn, de koppen bij elkaar gestoken om een systeem te bedenken dat voor iedereen werkt."

Grondstofpunten in plaats van afvalbakken

Bezoekers kunnen hun gebruikte bekers, bestek of borden inleveren bij speciaal daarvoor ingerichte grondstofpunten: Servies en Composteerbaar, hier gaan etensresten en servetten in. Achter de schermen gaat dit naar de grondstoffenstraat – waar ook cateraars hun eetservies inleveren – en wordt het in kratten gesorteerd:

"Bekers gaan terug naar de bars of cateraars, hier worden ze omgespoeld en het vieze bestek en bordjes gaan in kratten terug naar het vasteland om afgewassen te worden in Amersfoort."

Maar is dat juist niet veel milieubelastender, al die kratten op een boot verschepen? Deze vraag plopt meteen omhoog in de chat van Microsoft Teams. Couzij antwoordt:

"Nee, je zou verwachten van wel. Maar het alternatief op festivals zijn mobiele wasstraten, deze zijn veel minder efficiënt en draaien doorgaans op aggregaten. In Amersfoort gaat alles in één keer door een veel efficiëntere wasstraat op hernieuwbare stroom."

Weg met wegwerp

ITGWO werkt al langer met herbruikbare drankbekers. Wegwerpbekers zijn in de ban gedaan en ook plastic flesjes met bijvoorbeeld frisdrank of water kun je niet op het festivalterrein krijgen:

"We zijn al lang geleden van wegwerpbekers afgestapt. We schenken leidingwater van het eiland van Vitens, dat ooit regenwater was, in herbruikbare hardplastic bekers. Dat scheelde een hoop flesjes water die we niet meer naar het eiland hoefden te verschepen. Ook met traditionele flesjes frisdrank zijn we gestopt."

Siroop in plaats van frisdrankflesjes

Couzij moet lachen: "We hebben nu iets veel lekkerders." Dan weer serieus:

"Met siroop vervangen we frisdrank. Tijdens het festival kun je dit mengen met gekoeld of bruisend water, dat gewoon van het eiland komt. Frisdrank bestaat voor 98 procent uit water, dit scheelt enorm qua transport en wegwerpplastic."

360.000 bespaarde stukken wegwerpplastic

Het systeem bespaart zo’n 150.000 wegwerpbekers en flesjes en 210.000 stukken servies. Tijdens ITGWO komt dat neer op 360.000 bespaarde stukken wegwerpplastic door de herbruikbare drank- en voedselverpakkingen. "En hoe vaak zijn die herbruikbare spullen te gebruiken?" wil een kritische deelnemer weten.

"Tijdens het festival gebruiken we bekers zo’n 5 tot 9 keer, dus gebruiken en dan weer afwassen en gebruiken. Laten we zeggen dat deze bekers 30 tot 50 keer te gebruiken zijn – dan zijn ze versleten. Omdat wij het als mono-stroom inzamelen, kun je ze redelijk hoogwaardig recyclen, dit kan zo’n 7 keer. Hierin is nog veel materiaalinnovatie mogelijk, nu is het vooral een systeeminnovatie", legt Couzij uit.

Volgens Couzij zijn zowel de cateraars als bezoekers erg te spreken over dit initiatief en deelt het festival de opgedane kennis graag verder:

"Door de samenwerking hebben we een schaalbaar systeem uitgewerkt. De borden en het servies zijn van servicepartners en kunnen ook door andere partijen worden gehuurd. Dat is ook ons doel: kennis en kunde delen. Tijdens het ADE Green bijvoorbeeld, organiseren we hier ook een programma over."

Ideale proeftuinen

Couzij ziet in festivals ideale proeftuinen waar je nieuwe dingen rond circulariteit kunt uittesten:

"Het is een mini-samenleving. Je moet nadenken over water, energie, vervoer en eigenlijk alles wat er ‘buiten’ ook gebeurt. Festivals zijn aanjagers, niet alleen omdat ze een groot publiek bereiken en een duurzame boodschap kunnen verspreiden. Maar ook omdat wij als organisatie duurzame alternatieven aan de markt vragen."

Het doel van het festival is meer CO2 opslaan dan uitstoten in de bedrijfsvoering, inclusief de historische emissie opruimen:

"We slaan de overgebleven uitstoot op in stabiele koolstofopslag, zo zorgen we ervoor dat CO2 niet in de atmosfeer blijft. Ieder jaar organiseren we een festival op een prachtig stuk natuurgebied. Ons doel is altijd geweest om het achter te laten alsof we er niet geweest zijn. Met al onze pilots en deze co2 opslag willen we dat bereiken. Niet alleen voor onszelf, maar we willen andere organisatoren en bedrijven laten zien dat een circulaire bedrijfsvoering wel degelijk mogelijk is."