De rol van gemeenten in het afvalbeleid van scholen

In opdracht van Rijkswaterstaat voert SME het tweejarig programma Afval op School uit. Een programma waarmee we een impuls geven aan afvalscheiding en voorkomen van (zwerf)afval op school. Leerlingen krijgen op die manier mee dat het normaal is om altijd afval te scheiden, thuis, op school en in de openbare ruimte. Toch is het voor scholen niet altijd makkelijk om afval gescheiden in te zamelen en op te laten halen: ze lopen aan tegen beperkende regels, grote financiële investeringen en het ontbreken van het juiste gedrag. De gemeente kan hier op verschillende manieren bij ondersteunen. Benieuwd hoe?

Financieren van afvalbakken

Een simpele manier waarop gemeenten scholen kunnen helpen is door het (gedeeltelijk) vergoeden van gescheiden afvalbakken. De financiële investering van gescheiden afvalbakken kan voor scholen een reden zijn om gescheiden afval niet in te voeren. Zeker voor kleine scholen is dit een grote drempel. Een gemeente kan vaak de wensen van meerdere scholen bundelen en zo tegen een lagere prijs een veelvoud van gescheiden afvalbakken inkopen en die distribueren bij de scholen in de gemeente. Voorbeelden van gemeenten die scholen hierbij geholpen hebben zijn gemeente Lopik, gemeente Hulst, gemeente Terneuzen en gemeente Sluis. Gemeente Ermelo kwam de scholen tegemoet door de helft van de kosten van compostbakken voor op scholen te financieren.

Bekijk het voorbeeld van gemeenten Hulst, Sluis en Terneuzen.

2019-05-_De_rol_van_gemeenten_in_afval_op_school

Afspraken met afvalinzamelaar

Het afval dat opgehaald wordt bij scholen wordt gezien als bedrijfsafval. Daardoor kost het scholen vaak extra geld om hun afval gescheiden op te laten halen. Veel scholen kunnen of willen dit niet betalen. De gemeente kan deze kosten drukken door te bemiddelen met de lokale afvalinzamelaar, om een uitzondering te maken op de regel en gescheiden afval tegen hetzelfde tarief op te halen. De gemeente kan ook faciliteren door afspraken te maken dat het PMD- en GFT-afval van de school meegenomen wordt op de Huishoudelijk Afval ophaal ronde, die gemeentebreed gecoördineerd is. Scholen liggen vaak in woonwijken en de Huishoudelijke Afval ophaal ronde komt meestal al langs de school. Voorbeelden van gemeenten die scholen op deze manier geholpen hebben zijn gemeente Medemblik, gemeente Noordoostpolder, gemeente Leusden en gemeente Arnhem.

Bekijk het voorbeeld van de gemeente Leusden.

Stimuleren van gedrag

Ten slotte kunnen gemeenten scholen op een leuke of creatieve manier stimuleren om leerlingen iets te leren over afval scheiden, recyclen en zwerfaval. Zo kan een gemeente een zwerfafval opruimactie faciliteren door grijpers en afvalzakken aan te leveren en het opgeruimde afval mee te nemen. Daarnaast kan een gemeente educatieprogramma’s opzetten. De drempel om aan een educatieprogramma te beginnen is vaak dat scholen geen tijd hebben om het te organiseren, terwijl ze wel heel graag met afval aan de slag willen. Binnen de gemeente is dan soms wel geld om iemand tijd te laten investeren in de organisatie van zo’n programma. Groot voordeel daarbij is dat het educatieprogramma dan op meerdere scholen kan worden uitgerold, wat direct een veel groter effect binnen de gemeente heeft. Ook voor de gemeente is dit dus een voordeel.

Een voorbeeld van een gemeente waar educatieprogramma’s en projecten zijn geweest, is gemeente Haarlemmermeer. In samenwerking met afvalverwerkingsbedrijf Meerlanden hebben zij een recycle-educatieprogramma hebben opgezet voor negen scholen. Hierin leerden leerlingen dat afval een grondstof is voor iets nieuws en het belang van goed scheiden. Direct daarna gingen de scholen ook zelf hun afval scheiden. Gemeente Haarlem heeft een project over zwerfaval georganiseerd, gemeente Epe een project over afval scheiden en de gemeentes Haarlem en Spaarnelanden hebben gezamenlijk een spel ontwikkeld over afval scheiden en zwerfaval.

Bekijk het voorbeeld van gemeente Epe.

Meer weten?

De gemeente kan dus op verschillende manieren faciliteren dat scholen binnen de gemeente aan de slag gaan met afvalscheiding, zwerfafval of afvaleducatie. Meer weten over het programma Afval op School en de rol van gemeenten? Neem contact op met Martha Kosters
(030) 635 89 10, kosters@sme.nl.