Menukaart minder inkopen van spullen

Met simpele ingrepen valt er veel te winnen op het gebied van grondstofvermindering!

Om onze aarde niet verder uit te putten, en leefbaar te houden voor toekomstige generaties, is het belangrijk om ons grondstoffenverbruik aanzienlijk te verminderen. Hierdoor ontstaat ook minder afval dat weer gerecycled moet worden. Bedrijven en instellingen verbruiken een aanzienlijk deel van de grondstoffen doordat ze voor hun facilitaire behoeften allemaal producten inkopen.

Om handvatten te bieden om consumptiestromen (en dus ook de afvalstromen) te verminderen is de menukaart samengesteld. Deze menukaart gaat over facilitaire diensten en bijbehorende producten. Dit zijn alle ondersteunende diensten die een bedrijf nodig heeft om de kernwerkzaamheden uit te voeren.

De menukaart gaat niet over het verminderen van grondstofgebruik in primaire productieprocessen.

Inspirerende voorbeelden

In deze menukaart staan voorbeelden voor een aantal categorieën. Laat je door deze voorbeelden inspireren en uitdagen om ook binnen andere facilitaire categorieën op zoek te gaan naar manieren om in de bedrijfsvoering minder grondstoffen te gebruiken.

  • Koop kantoormeubelen in een dienstverleningscontract, waarbij eerst gekeken wordt naar wat er al is (inclusief reparatie en onderhoud/opknappen), en daarna pas wordt gekeken naar huren of (tweedehands) kopen.
    • Dit moet intern goed geregeld worden, er zijn duidelijke onderhoud- en repareerafspraken nodig.
    • Dit vraagt ook iets van het ontwerpproces (en dus van de leverancier). De leverancier kijkt nu ook naar wat er al aanwezig is qua materialen en hoe dit opnieuw ingezet kan worden.
    • Ook bij de thuiswerkplek moet hiernaar gekeken worden; zorg dat er geïnventariseerd is wat de medewerker al heeft, voordat iets nieuws wordt gekocht.
  • Bijvoorbeeld nieuw businessmodel Universiteit Utrecht: door het opzetten van een interne Marktplaats voor meubilair, waar ook reparatie plaatsvindt, is bij Universiteit Utrecht de inkoop van nieuw meubilair afgenomen met 80%.
  • Ga in gesprek met de leverancier over een zo lang mogelijk gebruik van je meubels. Denk daarbij aan demontabel en/of modulair meubilair, een tijdloos design, en een praktische maat
  • Printen
    • Print dubbelzijdig en alleen als het echt noodzakelijk is, in kleine oplages.
    • Koop minder printers in, zorg dat mensen wat langer moeten lopen naar de printer, en eis een pasje of inlogcode om te kunnen printen. Zo creëer je barrières voor onnodig printen.
  • Posters & flyers
    • Koop wat je nodig hebt, laat je niet verleiden door massakorting.
  • Schrijfwaren
    • Kies voor hervulbare pennen in plaats van de wegwerpvariant.

Geef een keer een goede pen uit aan degenen die het willen in plaats van een hele kast vol in alle kleuren en maten onderhouden.

  • Alleen de tapijttegels vervangen die echt belopen en afgesleten zijn (en deze het liefst opnieuw laten gebruiken door de leverancier).
  • Reiniging opnemen in vloerbedekkingscontract, wat voor de leverancier een impuls geeft om het tapijt te reinigen met zo min mogelijk slijtage.
  • De teelt van bloemen heeft een enorme milieuimpact. Voorkom daarom zo veel mogelijk het inkopen van bloemen. Gelukkig zijn er goede alternatieven:
    • Kies voor een plant in potgrond in plaats van bloemen als er behoefte is aan iets groens.
    • Kies voor kunstbloemen in plaats van echte bloemen als planten niet voldoen aan de behoefte. Er zijn ook mogelijkheden om deze te huren op abonnementsbasis als er behoefte is aan afwisseling.
    • Als kunstbloemen geen optie zijn, zijn droogbloemen een betere optie dan verse bloemen, omdat ze veel langer mee gaan.
  • Vraag leveranciers hun eigen verpakkingsmateriaal weer mee te nemen en opnieuw te gebruiken.
  • Gebruik wat er nog is. Hou een overzicht bij van welke spullen je in opslag plaatst, zo voorkom je dat onnodig nieuwe spullen worden aangeschaft.
  • Deel of huur je eventspullen, zo kan je rouleren.
  • Als je toch iets moet kopen, zorg dan dat de spullen intern hergebruikt kunnen worden
  • Gebruik bij het planten van een nieuwe tuin ‘tweedehands’ bomen en planten . Er zijn organisaties die dit aanbieden.
  • Plant de tuin zodanig aan dat deze zo weinig mogelijk onderhoudsmiddelen (zoals ongedierte- of onkruidbestrijding en kunstmest) vergt. Denk hierbij aan permacultuur: de tuin houdt zichzelf gezond

Verklein voorraden. Zo bespaar je ruimte en onnodige aanschaf van te veel producten. Een overvloed aan voorraad leidt doorgaans tot een hogere mate van consumptie. Denk hierbij aan de grote kast vol schrijfwaren.

  • Ga in gesprek met de verkoper over wat beter is; kopen of huren/delen. Hoe minder iets gebruikt wordt, hoe logischer het is om te huren of delen.
  • Ga in gesprek met je leverancier over het gebruiken van herbruikbare verpakkingen.

ICT

  • Hanteer niet de afschrijftermijn maar de algemene levensduur van het apparaat (de algemene laptop gaat 7 jaar mee, wordt zelden ook zo lang gebruikt).
  • Onder andere monitors, muizen en toetsenborden (alles waar geen harde schijf in zit) kan je heel lang gebruiken. Gebruik deze zo lang mogelijk, koop geen nieuwe versie als de oude nog werkt.
  • Neem niet alle accessoires bij de aankoop van een apparaat aan.
    • Maak een goed overzicht van wat er al is, om te voorkomen dat je dubbele kabeltjes koopt etc.
    • Maak afspraken met de producent om geen onnodige dingen bij te voegen zoals connector-kabeltjes (audio kabels/HDMI/DVI-D/VGA kabels) en de zakjes/doosjes waar de accessoires in zitten.

Bijvoorbeeld door te eisen dat:

  • reserveonderdelen nog lang verkrijgbaar zijn.
  • besturingssystemen lang functioneel zijn en dus ondersteund blijven.
  • demontage makkelijk is.
  • duidelijke reparatie instructies gegeven worden bij veel voorkomende defecten.

Hoe lang kan een garantie afgegeven worden? Een lange garantie zal lange functionaliteit ondersteunen. Er zijn koptelefoons op de markt met een levenslange garantie.

  • Telefoons
    • In plaats van een eigen telefoon en werktelefoon heb je er maar een (dual sim, dus een telefoon met twee profielen).
    • Voor tijdelijke medewerkers: Kies dan voor een werktelefoon lenen in plaats van hebben.
  • Laptops
    • Sta toe dat een thuislaptop gebruikt mag worden voor werk, of dat een werklaptop ook privé gebruikt mag worden.
  • Bijvoorbeeld: Maak een budget beschikbaar voor werknemers om zelf ICT aan te schaffen voor hun werk als dat echt nodig is. Door eigenaarschap gaan mensen vaak automatisch zuiniger om met spullen. Zorg hierbij dat het budget voldoende is, maar niet aanzet tot onnodige consumptie.
    • Rekenvoorbeeld: De smartphone kost 500 euro. Een medewerker krijgt dit bedrag iedere 5 jaar voor het kopen van een smartphone, omdat de organisatie ervan uitgaat dat hij 5 jaar mee gaat. Gevolg is dat de medewerker zuinig om gaat met zijn smartphone, om te voorkomen dat deze vroegtijdig stuk gaat.
    • Als je deze combineert met dual-sim, sla je twee vliegen in één klap.
  • Geef niet automatisch een nieuw apparaat bij defecten. Laat medewerkers eerst een reden aangeven, dit is een barrière tegen onnodige vervanging.

Uitgangspunt is één monitor per werkplek. Denk goed na over de taken die uitgevoerd moeten worden, of meer dan één monitor hiervoor echt nodig is.

  • Pas porties aan aan de vraag, zodat er minder overblijft.
    • Inzicht in voedselverspilling zet aan tot effectieve maatregelen en verandering in gedrag. Er zijn meerdere initiatieven op de markt gebracht die je hier mee kunnen helpen.
  • Let op de beschikbaarheidseisen van de catering (wanneer open, hoeveelheid aanbod). Door dit slim te organiseren kan je veel verspilling tegengaan.
    • Bied niet al het eten kant en klaar aan in stapels, maar maak het klaar op aanvraag.
      • Voorbeeld: Als je in een keer een stapel kroketten klaarmaakt, moeten ze weggegooid worden als ze niet gegeten worden. Als dit op aanvraag is wordt er niks weggegooid.
    • Wanneer broodjes meer dan 2 uur buiten koeling liggen mag je ze niet meer aanbieden, in verband met voedselveiligheid. Bied daarom lunches voor groepen niet aan op schalen, maar laat mensen in de kantine bestellen, waar het management ervan vaak minder verspilling oplevert.
    • Als er dan toch nog eten over is:
      • Verkoop alle overgebleven broodjes met korting na lunchtijd. Dit wordt al op meerdere plekken succesvol toegepast, onder andere via apps.
      • Vul het eten in de laatste 15/30 minuten dat de catering open is niet meer aan. Het kan dan nog wel gemaakt worden, maar dan kiezen mensen vaker voor iets wat er nog ligt in plaats van hierop te wachten.
      • Zet de restjes in voor nieuwe gerechten (denk hierbij aan overgebleven groenten gebruiken in soep, fruit drogen voor in muesli, etc.).
  • Ga van wegwerpartikelen (drinkpakjes, wegwerpflesjes, boterhamzakjes, single-use bestek) naar hergebruik (lunchbox, hervulbare drinkflessen, watertappunten, mokken, herbruikbaar bestek).
    • Koop deze herbruikbare opties het liefst tweedehands. Mokken zijn bijvoorbeeld in overvloed beschikbaar in tweedehandswinkels. De gemeente Apeldoorn deed dit bijvoorbeeld ook toen zij overging van wegwerpbekertjes naar mokken.
    • Zorg dat er watertappunten aanwezig zijn. Deze zijn tegenwoordig ook verkrijgbaar met smaakjes, als daar vraag naar is (dus in plaats van een automaat met drankjes in verpakking, een tappunt voor een drankje in je eigen fles/beker).
    • Er gelden regels voor producten die wegwerpplastic bevatten. Zie deze link voor een overzicht van deze regels: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/afval/regels-voor-wegwerpplastic
  • Stop het onnodig aanbieden van suikerzakjes, melkcupjes, koekjes, rietjes, sauszakjes, roerstaafjes, boterkuipjes, servetten etc.
    • Bied producten alleen aan op verzoek. Serveer saus in een fles, serveer melk in een kannetje.
    • Bied servetten in een servettenhouder aan op tafel, zodat gasten ze zelf kunnen pakken als ze nodig zijn, in plaats van ze automatisch mee te geven.
  • Maak in de kantine gebruik van herbruikbare afdekkers voor het voedsel, in plaats van eenmalig te gebruiken kunststof-folie. Er zijn verschillende opties op de markt.
  • Koffie
    • Gebruik filterkoffie of een filterloos koffieapparaat in plaats van koffiecups, koffiepads of koffieverpakkingen.
  • Moet je toch verpakt voedsel inkopen? Dan liever grootverpakkingen (bijvoorbeeld van boter, kaas of koffiemelk) in plaats van eenpersoons verpakkingen.

Ben je horecaondernemer en wil je duurzaam ondernemen beter beheersen?  Leer hoe je duurzame inspanningen kan omzetten naar kansen en voordelen voor een succesvollere bedrijfsvoering in de opleiding Duurzame Horeca.

Meer informatie over de SVH - Specialisaties - Duurzame horeca

Net als in ziekenhuizen: in de ochtend haal je je kledingpakket op. Je draagt dan alleen wat je nodig hebt. De service hoef je niet binnen je bedrijf te hebben, maar kun je uitbesteden aan textielservicebedrijven. Je krijgt zo niet automatisch een nieuw kledingpakket. Op deze manier wordt kleding optimaal gebruikt.

Laat als je iets nieuws wilt het oude inleveren, met de reden waarom je het inlevert.

De gemeente Amsterdam doet dit bijvoorbeeld ook. Dit verhoogt de drempel om nieuwe kleding aan te vragen, en geeft de uitgever/verstrekker mogelijk nog de kans om iets te repareren.

Deze zijn minder gevoelig voor trends dus gaan vaak langer mee.

  • Steun een goed doel. Laat bijvoorbeeld een boom planten.
  • Geef een activiteit cadeau.

Bied geen goodies aan (keycords, fietszadelhoesjes, pennen, etc.).

Laat mensen zelf kiezen voor een kerstpakket, in plaats van een standaard pakket te geven. Misschien geven ze ook liever iets aan een goed doel.

  • Gebruik geconcentreerd schoonmaakmiddel, en train schoonmakers in het gebruik hiervan. Hier is minder verpakkingsmateriaal voor nodig.
    • Een voorbeeld hiervan is het maken van vloeibare schoonmaakmiddelen door oplosbare tabletten/gels/poeders met kraanwater te gebruiken, in herbruikbare flessen .
  • Gebruik hervulbare dispensers (voor handzeep bijvoorbeeld) bijgevuld uit grote verpakkingen, in plaats van meerdere kleine verpakkingen.
  • Voor wasmiddel zijn er ook geconcentreerde wasstrips in een kleine kartonnen verpakking beschikbaar. Dit vraagt veel minder verpakkingsmateriaal dan wasmiddel in een plastic verpakking.
  • Kies voor een blowdryer of wasbare handdoekjes in plaats van wegwerpdoekjes.
  • Gebruik herbruikbare vaatdoekjes in plaats van keukenpapier.
  • Geef duidelijke instructies voor het gebruiken van de juiste dosering; er wordt heel vaak onnodig veel gebruikt.
  • Gebruik bij het schoonmaken een doseersysteem, zoals bijvoorbeeld een spray: sprayen op doekje geeft een betere dosering en zorgt minder verbruik.

Verwijder alleen de volle vuilniszakken.