Afval onder de Loep werkt met scholen aan minder afval

Sandra Bonnema is een van de drie oprichters van Afval onder de Loep. Volgens Bonnema begint het terugdringen van afval bij bewustwording. "We zijn in onze maatschappij gewend om van alles weg te gooien. Ook kinderen op school krijgen dit mee. We moeten af van het idee dat het oké is om spullen in de prullenbak te gooien."

De gemeente Den Haag benadert en enthousiasmeert scholen om mee te doen, Afval onder de Loep wordt door de gemeente betaald vanuit de middelen voor Afvalvermindering en Educatie.

Bruikbare grondstoffen niet zomaar bij het vuilnis

Om kinderen te leren dat niet alles afval is, gaan ze in de klas samen door het afval heen. Hier krijgen ze inzicht wat er nu allemaal in het afval zit.  Bonnema: "Zo zien ze dat alle kleine verpakkingen samen toch een flinke berg vormen. Ook leren ze dat olie en metaal – grondstoffen voor verpakkingen – vaak van ver onder de grond komen. Zo krijgt wat je weggooit toch een andere lading voor de kinderen.

Om het afval terug te dringen, gaan sommige scholen aan de slag om een wormenton te maken voor gft-resten. De wormen eten de fruit -en groenteresten op en de compost gebruiken ze in de moestuin op school. Op deze manier leren kinderen dat wat we eerst zagen als afval, eigenlijk een grondstof voor iets anders kan zijn."

Afvalanalyses met bruikbare tips

Naast bewustwordingslessen voor de leerlingen, voert Afval onder de Loep samen met de schoolleiding en facilitaire dienst een afvalanalyse uit. Hierin kijken ze hoe afval wordt gescheiden en wat er beter kan. Bonnema: "Ook hier begint het bij bewustwording. Is het nodig om wegwerpartikelen te gebruiken? We kijken hier kritisch naar. Van knutselhoek tot lerarenkamer. Het drinkt toch fijner uit een mok dan uit een wegwerpbeker? Ook zijn er scholen die hun gft-resten bij het restafval gooien, of hun papier niet scheiden. Dat is echt zonde."

"Een gevolg van corona is dat afvalzakken vol zitten met wegwerphanddoekjes. Zo jammer! We bieden scholen alternatieven. Niet alleen voor die handdoekjes, maar ook op andere gebieden. Kun je bijvoorbeeld dunner papier gebruiken of moet iets wel worden uitgeprint? We vinden het belangrijk dat kinderen leren dat iets weggooien niet iets vanzelfsprekends is."

Gemiddelde afvalscore per leerling

Op basis van de afvalanalyse krijgen scholen een gemiddelde afvalscore per leerling, deze is gebaseerd op de hoeveelheid restafval. Bonnema legt uit dat scholen zo zien hoe ze ervoor staan ten opzichte van andere scholen en waar nodig hun beleid aanpassen.

Gemiddeld produceren de Haagse scholen waar Afval onder de Loep langs ging zo’n 5 liter afval per leerling. Hier zitten volgens Bonnema uitschieters tussen, zowel naar onder als naar boven. "Deze analyses zijn niet bedoeld als wijzend vingertje. We geven bruikbare tips waar scholen de volgende dag al mee aan de slag kunnen. Hierbij focussen we ons op de R-ladder en gaan we vooral voor preventie. Sommige scholen hebben nu als beleid dat kinderen geen drinkpakjes mee mogen nemen vanuit huis. Bovendien is een eigen drinkbeker met water ook nog eens gezonder. Andere scholen gaan nog een stapje verder: alle verpakkingen die leerlingen de school mee in nemen, moeten ook weer mee naar huis."

Afvalvrije feestjes

Ook geven ze tips over afvalvrije feestjes op school. "Lastig? Welnee joh! Maak er een leuk project van. Laat kinderen hun eigen borden meenemen of ga met je klas naar de kringloop. Zo leren kinderen de waarde van spullen en gooien ze iets niet meer zomaar weg. Hier snijdt het mes aan twee kanten: als kinderen dit al vroeg leren, zullen ze dit later ook toepassen. Dit is niet alleen goed voor het aantal kilo’s afval, maar ook voor de rest van het milieu en de omgeving."

Tips voor scholen:

• Kijk kritisch naar de aanschaf van materialen. Kun je wegwerphanddoekjes vervangen voor wasbare handdoeken?
• Wees wat strenger over de verpakkingen die naar school meegenomen mogen worden. Stel hier regels voor op. Een goed nagestreefde regel is binnen de kortste keren normaal.
• Organiseer afvalvrije feestjes op school. Zoals een kerstontbijt. Ga langs bij de kringloop of laat leerlingen hun eigen bestek meenemen.
• Kun je materialen hergebruiken? Met lege eierdozen of drinkpakken kunnen leerlingen knutselen.
• Heeft de school een moestuin? Gooi je gft-afval niet weg, maar maak een wormenton.